Aanbeveling over de non-discriminatieclausule bij overheidsopdrachten (2024)
Unia wil dat overheden hun aankopers verplichten om de non-discriminatieclausule standaard op te nemen in alle bestekken. Op basis van overleg met het federale aankoopbeleid en ervaringen van verschillende experimenten op lokaal, regionaal en federaal niveau werkten we enkele standaardclausules uit om op te nemen in alle bestekken. Zij vormen één geheel. We overlopen de belangrijkste elementen.
Wist je trouwens dat overheidsaankopen in ons land in 2022 goed waren voor 70 miljard euro? Een dergelijke clausule in overheidsopdrachten kan dus een hefboom worden voor een inclusieve arbeidsmarkt vrij van discriminatie. De invoering van een non-discriminatieclausule voor federale overheidsopdrachten staat trouwens ook in het Nationaal Actieplan tegen Racisme uit 2022.
Discriminatie als uitsluitingsgrond
Inschrijvers die eerder werden veroordeeld wegens discriminatie of bij wie de inspectie discriminatie vaststelde en die nadien onvoldoende maatregelen troffen, moeten uitgesloten worden van de procedure. Een koppeling van databanken van gerechtelijke overheden, inspectiediensten en openbare gelijkheidsorganen moet ambtenaren helpen om dit te controleren.
Gelijkheid en inclusie in de gunningscriteria
- Inclusie en diversiteitscriteria kunnen worden opgenomen in de technische specificaties van de opdracht.
- De kwalitatieve beoordeling kan deels gebaseerd worden op het diversiteits-, inclusie- en non-discriminatiebeleid van de kandidaten voor de opdracht. Hiervoor zou het nuttig zijn bestaande diversiteitslabels op nationaal en Europees niveau te inventariseren, te evalueren en verder te promoten.
Non-discriminatieclausule standaard als bijzondere uitvoeringsvoorwaarde bij aanbestedingen vanaf 30.000 euro
- De clausule verbiedt alle vormen van discriminatie en haatboodschappen, voor alle beschermde kenmerken en in alle relevante domeinen. Daarnaast zet de clausule ook aan tot preventie van discriminatie.
- Met de ondertekening van deze clausule geeft een inschrijver toestemming om de naleving te controleren via discriminatietesten en audits.
- De uitvoerder engageert zich om corrigerende maatregelen te nemen als inbreuken worden vastgesteld.
- Bij niet-naleving en gebrek aan medewerking moet de overheid de contractueel voorziene sancties kunnen treffen (financiële sancties, stopzetting van de opdracht enz.)
Aanvullende bijzondere uitvoeringsvoorwaarde voor grotere opdrachten met een lange duurtijd
Deze opdrachtnemers kunnen tijdens de uitvoering een extra engagement aangaan om gelijkheid en inclusie te bevorderen. Denk bijvoorbeeld aan:
- verplichte opleiding van leidinggevenden en hr-personeel over non-discriminatie, te bewijzen met een eDiv-certificaat.
- positief actieplan om de inclusie van ondervertegenwoordigde groepen op de werkvloer te bevorderen, te bewijzen via een validering door de minister van werk volgens de procedure voorzien in het KB ‘Positieve Acties’ van 11 februari 2019.